■ هراس پاسارگاد از ساخت وساز جوامع بومی شدت گرفت

هراس پاسارگاد از ساخت وساز جوامع بومی شدت گرفت

این روزها ساخت و سازهای اطراف پاسارگاد تبدیل به یکی از معضلاتی شده که نیاز به همکاری جدی دستگاه‌های شهری و مشارکت مردمی دارد. با این حال فعالان و کارشناسان میراث‌فرهنگی خبر می‌دهند که پاسارگاد در میان مجموعه‌های جهانی تنها محوطه‌ای به‌شمار می‌رود که همکاری‌ها برای کاهش مناظر بصری ناهمگون و ساخت‌ و سازهای غیراصولی بسیار ضعیف است.

اطراف آرامگاه کوروش را بیابان گرفته است، بیابانی که تا چراغ‌های روشن 4 روستای کوچکی که در مجموعه جهانی پاسارگاد قرار گرفته‌اند امتداد پیدا می‌کند. روستاهایی که بخش جدایی‌ناپذیر این مجموعه جهانی به‌شمار می‌روند و ارتفاع و سودای ساخت و ساخت‌ دغدغه‌ امروز اهالی روستاها را تشکیل می‌دهد.

به‌گزارشCHN، ساخت و ساز پیرامون مجموعه جهانی پاسارگاد سالهاست شدت گرفته، ساخت‌ و سازهایی که گاه مربوط به مرتفع‌سازی جوامع بومی و محلی پاسارگاد می‌شود و گاه تا احداث کارخانه‌های صنعتی چون‌ کارخانه رب گوجه فرنگی در حریم درجه آرامگاه کوروش پیش می‌رود.

«علیرضا صادقی امیری» یکی از فعالان میراث‌فرهنگی در منطقه پاسارگاد است که رابطه جوامع محلی با مجموعه جهانی پاسارگاد را مثبت ارزیابی نمی‌کند. به‌گفته او، یکی از مهمترین مشکلاتی که هم‌اکنون مجموعه جهانی پاسارگاد را تهدید می‌کند نگاه جوامع بومی به توسعه، ساخت و ساز‌های گسترده و بلندمرتبه‌سازی‌ غیر اصولی است که با شدت در شهرهای مختلف از جمله روستاهای اطراف پاسارگاد انجام می‌گیرد.

او می‌گوید:«ساخت و سازهای کنونی درحالی منظر فرهنگی یکی از مهمترین آثار جهانی ایران بر هم ریخته که متوقف نشدن احداث کارخانه رب گوجه‌فرنگی از سوی مسئولان مربوطه سبب شده که مسیر تازه‌ای برای ساخت و سازهای گسترده باز شود».

در واقع نبود طرح جامع معماری و الگوی مشخص برای ساخت و ساز جوامع محلی همجوار با محوطه جهانی موجب شده که امروز معماری‌ روستاهای اطراف پاسارگاد وضعیت ناهمگونی را پیدا کند.

به‌گفته صادقی امیری، درحال‌حاضر جداره‌بندی خانه‌ها و خیابان‌ها در 4 روستای پاسارگاد و شهری که یکسال از احداث آن می‌گذرد به‌قدری آشفته و بهم‌ریخته است که موضوعاتی چون حریم منظری، مبلمان شهری، ایمن‌سازی به‌هیچ وجه رعایت نشده است.

این فعال میراث‌فرهنگی می‌گوید:« جزء روستای ده‌نو که فاصله آن از پاسارگاد بیشتر است، مناطقی چون مادرسلیمان با معضل جدی مرتفع‌سازی روبرو هستند این‌درحالی است که برای حل این مشکل همکاری دستگاه‌های شهری با پایگاه میراث‌جهانی پاسارگاد بسیار ضعیف است.

آنطور که فعالان میراث‌فرهنگی پاسارگاد خبر می‌دهند، مجموعه جهانی پاسارگاد یکی از محوطه‌های جهانی ارزشمندی است که بیش از دیگر محوطه‌ها با معضل ساخت و ساز جوامع بومی مواجه است. در حال حاضر بالغ بر 9 هزار نفر در 4 روستا و یک شهر تازه‌ تاسیس شده در اطراف پاسارگاد ساکن هستند که تعداد این افراد با مهاجرت و سکونت افراد غیربومی به 12 هزار نفر هم می‌رسد.

اولویت طرح‌های نجات‌بخشی و ساماندهی مجموعه جهانی پاسارگاد

دست‌اندازی و رعایت نکردن اصول و ضوابط میراث‌جهانی یکی از مشکلاتی است که کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی از آن نام می‌برند. آن‌ها عوامل تهدید کننده طبیعی را یکی دیگر از معضلاتی می‌دانند که هم‌اکنون بر سر پاسارگاد سایه افکنده، با اینکه پایگاه میراث‌جهانی با بکارگیری طرح‌های ساماندهی این مجموعه را راه‌اندازی کرده اما طرح‌ نجات‌بخشی و مسقف کردن کاخ‌های آرامگاه یکی از مواردی است که باید هر چه سریعتر به آن پرداخته شود.

صادقی امیری معتقد است، اختلاف دما در پاسارگاد بسیار زیاد است که در بسیاری مواقع سبب ترک‌خوردگی و شکاف سنگ‌های آرامگاه و کاخ‌های پاسارگاد می‌شود. عاملی که اگر به تایید و تصویب شورای فنی برسد و به مسقف شدن کاخ‌ها منجر شود نزدیک به 80 درصد از تهدیدات عوامل طبیعی کاهش پیدا می‌کند.

او معتقد است، درحال‌حاضر مجموعه جهانی پاسارگاد برای از بین بردن مشکلات موجود نیاز به برنامه‌ریزی و همکاری دستگاه‌های مختلف دارد. هم‌اکنون میزان گردشگر ورودی نسبت به سال گذشته در حدود 210 درصد رشد داشته اما وقتی از مسیرورودی اولین روستا به سمت آرامگاه حرکت می‌کنیم با انبوهی از نخاله‌های ساختمانی، دپوی شن و ماسه و مناضر بهم‌ ریخته مواجه هستیم.